Stotteren is een verminderde aanleg van de timing die nodig is voor het proces van het spreken. Wanneer we iets willen zeggen vormen we eerst een boodschap in ons hoofd, deze wordt omgezet in woorden, daarna in klanken en daarna worden onze spieren aangestuurd. Een complex proces.
Ontstaan van stotteren
Bij kinderen tussen de twee en vijf jaar is er vaak een periode van stotteren. In deze periode leren de kinderen praten en herhalingen in het spreken is in deze tijd heel normaal. Ongeveer 5% van de kinderen heeft hierin een periode van stotteren waarvan 75% spontaan herstelt. Wanneer er in de familie anderen zijn die ook stotteren is de kans op stotteren groter. Naast erfelijke factoren spelen ook omgeving, emoties en gedrag een rol. Ongeveer 1% van de mensen blijft stotteren.
Behandelmethodes
Jonge kinderen
Uit onderzoek is gebleken dat bij veel kinderen het stotteren vanzelf overgaat, maar een bepaalde groep heeft hier extra hulp bij nodig. Behandeling bij jonge kinderen is effectiever dan bij kinderen die 6 jaar en ouder zijn. Vooral omdat de kans op blijvend herstel groter is.
Als u zich zorgen maakt over het spreken van uw kind, neem dan gerust contact op. Als het stotteren nog maar kort aanwezig is kan ervoor gekozen worden eerst een periode te observeren, waarbij ouders samen met de logopedist kijken naar hoe het stotteren zich ontwikkelt. Als het stotteren niet of niet voldoende verminderd kan er overgegaan worden op twee behandelmethodes.
DCM: Demands and Capacities model.
Binnen deze methode wordt er gekeken naar de verwachtingen rondom het spreken (van het kind zelf, van de ouders/omgeving) en naar de mogelijkheden rondom het spreken (spraakmotorisch, talig, cognitief of emotioneel). Wanneer deze dingen niet in balans zijn dan kan dit zorgen voor stotteren. In de behandeling zal er gekeken worden welke onderdelen in de communicatie veranderd kunnen worden. Zo proberen we de balans te herstellen.
Lidcombe programma
Lidcombe is een programma waarin gedragsaanpassing centraal staat. De ouder wordt getraind om de vloeiende spraak van het kind te versterken door het spreken op een positieve en vriendelijke manier te benaderen. Hierdoor wordt de vloeiende spraak bekrachtigd en wordt gezien dat het kind deze manier van spreken makkelijker kan gebruiken.
Jongeren en volwassenen
Bij jongeren en volwassenen word er gebruik gekeken welke onderdelen van het spreken voor extra druk op het systeem zorgen. Zo zijn er vier componenten: Spraak/motorisch (hoe het stotteren zelf eruit ziet en wat er gebeurt tijdens de stotters), cognitief (hoe iemand denkt over zichzelf en zijn/haar spreken), emotioneel (welk gevoel het stotteren met zich meebrengt) en sociaal (hoe de omgeving op het stotteren reageert). Door veranderingen in het leven zoals een andere school/opleiding/baan of veranderingen in de thuissituatie kan het stotteren erger worden. Samen kijken we naar welke factoren invloed hebben op het spreken en hoe we hier samen aan kunnen werken om het spreken weer makkelijk te maken.
Tips en adviezen
- Geef de spreker ruim de tijd om te praten.
- Laat via uw houding weten dat u luistert naar wat gezegd wordt en niet naar hoe het spreken klinkt.
Blijf oogcontact houden. - Spreek in een rustig tempo
- Val de spreker niet in de rede en maak geen zinnen af. Behalve wanneer de spreker aangeeft dat hij dit prettig vindt.
In 2014 is er een richtlijn Stotteren opgesteld https://www.stotteren.nl/images/nieuwsbrief/Patientenversie_Richtlijn_Stotteren.pdf
In Zwolle is ook het stottercentrum gevestigd, hier werkt een stottertherapeut met veel ervaring op dit gebied.